Anne -Oane- de Vries

Volop kunst in en rond kasteel Het Nijenhuis te Heino/Wijhe

De havezate Het Nijenhuis is onderdeel van Museum De Fundatie te Zwolle. Schitterend gelegen in een coulissenlandschap, ongeveer 15 kilometer van Zwolle.

Tot 1984 bewoond door Dirk Hannema (1896-1984). Hij stamt uit een Friese koopliedenfamilie. Was oud-directeur van Museum Boijmans Van Beuningen en grondlegger van Museum De Fundatie.

Interesse in kunst erft hij van zijn moeder. Al op jonge leeftijd verzamelt Dirk Hannema beeldende kunst. De totale collectie zal uiteindelijk uit zo'n 4500 werken bestaan.

Een flink deel van deze collectie wordt in Het Nijenhuis getoond, in de vele kamers, zalen, torens en gangen. Middeleeuwse houten beelden, werk van de 17e-eeuwer Paulus Moreelse, Isaac Israëls, Charley Toorop, Jan Sluijters en vele andere bekende kunstenaars. Ook: meubels, vloerkleden, klokken en lampen uit verschillende periodes. De Art Déco stijl is ruim vertegenwoordigd.

H.J. Winkelman, Klok, metaal, brons, koper, ca 1920

Ossip Zadkine,  Zonnewijzer, brons, 1929

Na een kop koffie/thee in het museumcafé, annex boekwinkel, in een bijgebouw, eerst naar het beeldenpark bij Het Nijenhuis. Op de plattegrond staan 84 beelden: uit de 21e of 20ste eeuw, van Nederlandse en buitenlandse kunstenaars. Een deel van de beelden is 's winters afgedekt, maar er is nu in januari nog genoeg te zien. De beelden staan overal: in het gras, in perken en tussen bomen. Weerspiegelend in het water, verscholen achter een heg of van ver zichtbaar door het enorme formaat of door kleur. Een aantal is ooit tentoongesteld op het bekende Lowlands Festival. Andere zijn in bruikleen gekregen van Museum Beelden aan Zee in Scheveningen.

André Raboud, Jeune fille dans une barque

Charlotte van Pallandt, Wilhelmina, brons, 1968

Dorothé van Driel, Zonder titel, glas en brons, 2002

Hede Bühl, Wächter, brons, 1978

In het hoofdgebouw opent een suppoost de deur voor ons. Ze heet ons vriendelijk welkom en adviseert de route door het gebouw. Het wijst zich eigenlijk allemaal vanzelf. In iedere kamer verrassingen.

Gustave De Smet, Meisje met vlecht, olieverf op doek, 1923

Jan Sluijter, Zaagmolens bij Amsterdam, olieverf op karton, 1907

Paulus Moreelse, Mr. Adriaen hellemich van Welle, olieverf op koper, 1625

Jean Brusselmans, Winter in Brabant, olieverf op doek, 1928

Isaac Israëls, Portrait van een vrouw, olieverf op paneel, 1910

Gustave De Smet, Het Witte Huis, olieverf op karton, 1927

Hendrik Petrus Berlage, Egyptische stoel, 1895-1896

Paul Citroen op De Dam, Amsterdam

Paul Citroen, Het huis Lindenheuvel, olieverf op doek, 1929

Paul Citroen, Petra van Leeuwen, olieverf op doek, 1939

Tussen de Hannema verzameling hangen litho's, tekeningen, schilderijen van Paul Citroen (Berlijn 1896 – Wassenaar 1983). In groepjes bij elkaar of verspreid. Zelfs in het ruime café is een aantal van zijn schilderijen opgehangen. Het werk wordt in het Nijenhuis gepresenteerd onder de titel “A'dams en Eva's. Late portretten van Paul Citroen”. Late portretten, blijkbaar moet je dat ruim zien. Er hangt bijvoorbeeld een fijnzinnig geschilderd portret uit 1939: Petra van Leeuwen. En tekeningen van Karel Appel uit 1958 en een jonge Gerard Reve uit 1961.

Paul Citroen, Portret van GerardKornelis van het Reve, Syberisch krijt op papier, 1961

Paul Citroen, Portret van Karel Appel, Siberisch krijt op papier, 1958

Citroen is opgeleid bij Bauhaus in Weimar. Hij vestigt zich in 1917 in Nederland. Hervat in 1922 de kunstopleiding te Weimar en keert in 1928 terug naar Nederland. Naast kunstenaar is hij een fanatiek kunstverzamelaar.

Paul Citroen, Portret van Marion, olieverf op doek, 1976-1977

Paul Citroen, Portret van Otto, olieverf op doek, 1977

Paul Citroen, Portret van Christi Frisch, olieverf op doek, 1966

Paul Citroen, Portret van een vrouw, olieverf op doek, 1975

Twee keramische objecten van Yasser Ballemans

Behalve Citroen toont Yasser Ballemans 'Weapons of Choise' in het kasteel. Verder vallen werken van Annemarie Busschers op, waaronder het grote portret in olieverf van Robert Knook. Ik schat het formaat op 250 x 150 cm!

Annemarie Busschers, Portret van Robert Knook, olieverf op doek, 2013

De nieuwste aanwinst van De Fundatie is de 'Tafel voor de ridders van de wanhoop (VERZET)' van beeldend kunstenaar en theatermaker Jan Fabre. Een lange glazen tafel met 8 stoelen bedekt met blauw email, aangebracht door kinderhanden en handen van de kunstenaar.

Jan Fabre, Tafel voor de ridders van de wanhoop (VERZET), glas

Kortom, er is enorm veel te zien in en rond het schitterend gelegen Nijenhuis. Een goed verzorgd geheel: kunst, catering, boekwinkel, videopresentaties, een ruime parkeerplaats en wandelmogelijkheden rond of in de buurt van het complex.

De bijzondere exposities van Citroen en Ballemans zijn nog tot 8 febr. 2015 te zien.